Tejay van Garderen: de grillige Bozeman die de stap naar 'nieuwe Armstrong' niet kon maken

De maanden oktober en november staan traditiegetrouw in het teken van de transitie. We nemen afscheid van de renners die stoppen en maken kennis met de jongens die hun intrede maken in het profpeloton. Ditmaal staat Tejay van Garderen in de spotlights voor de gestopt-serie van In de Leiderstrui.

Vanuit Nederland werd er altijd wel wat extra op Van Garderen gelet. Niet verwonderlijk, want de in Bozeman (ja, zo heet de plaats echt) geboren Amerikaan heeft een Nederlandse vader, Marcel. Van pap kreeg kleine Tejay het fietsen met de paplepel ingegoten, en zo rolde Van Garderen vanuit de staat Montana het professionele wielrennen in.

De laatste stap naar het échte profpeloton maakte Van Garderen ook via Nederland. In 2008 en 2009 kwam hij uit voor het Rabobank Continental Team en trok hij naar Nederland. Daar woonde hij in Alphen aan de Rijn bij zijn oom en tante, en leerde hij ook de Nederlandse taal. Namens Rabobank maakte hij veel indruk in de meest prestigieuze beloftenkoersen Circuito Montanes en de Tour de l'Avenir, maar de stap naar de profploeg van de bank maakte hij niet.

Amerikaanse ondernemers zien Van Garderen als goede investering

De Amerikaanse ondernemer Bob Stapleton en het Amerikaanse kledingmerk Columbia zagen brood in deze Amerikaanse parel, die samen met Andrew Talansky werd gezien als één van de mogelijke opvolgers van Lance Armstrong. Ze trokken de portemonnee en Van Garderen kwam vanaf 2010 twee jaar uit voor HTC-Columbia, in die tijd het meest succesvolle team van het peloton.

Van Garderen presteerde redelijk in zijn eerste jaren als prof, met onder meer een zeer knappe podiumplek in de Dauphiné Libéré en voornamelijk ereplaatsen in tijdritten, zijn jachtterein op dat moment. Na het stoppen van zijn ploeg HTC aan het eind van 2011 koos de Amerikaan voor een dienstverband bij BMC Racing Team, de Amerikaanse ploeg die in die jaren gestaag bouwde aan een wereldformatie met onder meer (ex-)wereldkampioenen Alessandro Ballan, Thor Hushovd, Cadel Evans en Philippe Gilbert.

De Amerikaans-Zwitserse ploeg en zijn manager Jim Ochowic kreeg met Van Garderen het klassementsgezicht dat het nodig had naast tijdritkanon in wording Taylor Phinney en de ervaren George Hincapie. In zijn eerste jaar betaalde Van Garderen dat vertrouwen dubbel en dwars terug, met een vijfde plaats en de witte trui in de Tour de France, beter dan kopman Cadel Evans. Een nieuwe gigant leek geboren.

De haat-liefdeverhouding met de Tour de France

Het jaar nadien trok Van Garderen met nog meer verwachtingen en nog meer druk naar de start van de Tour op Corsica, met flinke adelbrieven uit Parijs-Nice (vierde), de Ronde van Californië (winst) en de Ronde van Zwitserland (zevende) op zak werd hij alom getipt als kandidaat voor het podium. Het liep echter voor geen meter in die Ronde van Frankrijk en de Amerikaan eindigde na drie teleurstellende weken op een 45e plaats.

In 2014 keerde Van Garderen met zelfvertrouwen terug en na drie constante weken vond hij zichzelf wederom terug op plek vijf in Parijs. Het gaf hem nog meer geloof in de mogelijkheid om de Tour te winnen, en 2015 leek hier dé ideale mogelijkheid voor. Hij had dan wel de leiderspositie in het Critérium du Dauphiné op de laatste dag verloren, de benen waren beter dan ooit.

De eerste dagen van de Tour in 2015 staan bekend als een slagveld van jewelste, met de waaierrit naar Neeltje Jans op dag twee en de zware crash met onder meer Tom Dumoulin richting de Muur van Hoei op dag drie. Van Garderen kwam het allemaal zonder ongemak door en vond zich na drie dagen al terug op plek drie in het klassement. Na de door BMC gewonnen ploegentijdrit op dag negen steeg hij nog een plaatsje en geel leek binnen handbereik. Op de steile klim naar Mende verloor hij plek twee aan Nairo Quintana, maar met de Alpen in zicht leek alles nog mogelijk. Tot het noodlot toesloeg in de eerste Alpenrit: Van Garderen werd ziek en stapte gedesillusioneerd in de ploegleidersauto voor het oog van de hele wereld. Er knapte iets in de relatie tussen de Amerikaan en de Tour de France.

Met plezier omgetoverd tot waterdrager

BMC stelde hem nog wel twee keer op in La Grande Boucle, maar nooit meer ging Van Garderen serieus voor een klassement. Wel won hij nog een mooie etappe in de Giro van 2017, terwijl hij ook in de rittenkoersen van één week de ereplaatsen aaneen reeg. De tijdrijder diende BMC tot de ploeg ter zielen ging in 2018, waarna Van Garderen de overstap maakte naar EF-Education NIPPO.

Bij de ploeg van Jonathan Vaughters zette Van Garderen, nog altijd pas 30, zich in voor zijn ploeg. In het Critérium du Dauphiné van 2019 haalde hij eens incidenteel uit met een tweede stek, voor de rest werd hij - zonder dat hij het zelf erg vond - ingezet als koerskapitein en waterdrager. Hij reed dit jaar nog de Giro d'Italia, waarna hij na het Amerikaans kampioenschap definitief stopte met fietsen op 32-jarige leeftijd. De reden: 'De ploeg kan momenteel in grote races acht renners opstellen aan wie ze meer hebben dan aan mij. Het is jammer dat ik nooit die extra stap heb kunnen zetten', doelt Van Garderen op het net niet aanhaken bij de definitieve top. Desondanks was hij een fijne renner met de nodige dosis pech, van wie ook wij Nederlanders hebben mogen genieten!

Tom van der Salm (Twitter: @TomvanderSalm) | e-mail: t.vandersalm@indeleiderstrui.nl)