IDL Retro I De dag dat Sven Nys het WK veldrijden namens Nederland betwistte

Bondjes, samenwerkingen, allianties, verdragen; de wielerwereld lijkt eigenlijk wel een beetje op Expeditie Robinson, een programma waarin Nederlanders en Belgen in het verleden elkaar een handje toestaken. Teams uit de lage landen als Quick-Step en Jumbo-Visma zijn er in waaierritten eveneens niet vies van om het op een akkoordje te gooien. Maar een Belg als Sven Nys die op een WK Veldrijden de benen stilhoudt voor Nederlander Richard Groenendaal op kop? Dat is vloeken in de kerk. IDL Retro gaat terug naar 2000, naar het Brabantse Sint-Michielsgestel.

Groenendaal woonde destijds in Sint-Michielsgestel en reed dus een thuiswedstrijd. Nys won dat seizoen de Wereldbeker, de Superprestige en het Belgisch Kampioenschap en leek klaar te zijn voor zijn eerste wereldtitel. Beiden waren in dienst van Rabobank en reden dat seizoen meermaals tegen elkaar waardoor de derde jager, Mario De Clercq, er (zoals in de Wereldbeker-wedstrijden in Tabor en Zeddam) met de zege vandoor ging. De teambaas van Rabobank, Jan Raas, was dat zat en had één boodschap voor het WK: 'Het maakt me niet uit wie er het WK wint, een Belg of een Nederlander. Als het maar iemand van onze ploeg is, jullie gaan niet achter elkaar aan.'

Drie mannen in tranen op het podium

De kemphanen Groenendaal en Nys hadden die boodschap overduidelijk goed in hun oren geknoopt, en het was eigenlijk meer de vraag wie het slimste zou zijn die dag dan de sterkste. Groenendaal koos vlak na het startschot het hazenpad, wetende dat Vlaming Nys normaliter gezien niet achter hem aan zou gaan. Landgenoot De Clercq wou uiteraard wel de Nederlandse tegenpool bij de lurven grijpen, maar zat volledig klem in de Nederland-Rabobank-alliantie. Naast Nys had hij ook nog eens Adrie van der Poel en Wim de Vos in zijn wiel, beide Nederlands en dus helper van Groenendaal. Deze twee wist De Clercq wel te lossen, waardoor het een Nederland-België-clash zou moeten worden tussen Groenendaal enerzijds en De Clercq en Nys anderzijds.

Maar nog steeds zat de verontwaardigde De Clercq met een timide Nys in zijn wiel, die overduidelijk het ploegenspel verkoos boven het landenspel en geen beurt overnam. Commentator Michel Wuyts zat die dag eveneens met zijn mond vol tanden. 'Hier gaat nog veel over gezegd en geschreven worden, dit zijn pijnlijke toestanden. Impact als bondscoach bestaat op deze manier niet.'

De impasse resulteerde in Groenendaal die soeverein naar de regenboogtrui kon rijden in zijn woonplaats, en een foeterende en snikkende De Clercq die de tweede plek gegund kreeg door Nys. Drie mannen in tranen op het podium. Nys speelde de vermoorde onschuld en was zich niet direct bewust van het 'kwaad' dat hij had aangericht tegenover de Belgische supporters, die massaal naar Brabant waren afgereisd. In het flashinterview zei hij: 'Groenendaal had hetzelfde gedaan, ik heb me aan de afspraken gehouden. Ik ben ontgoocheld, maar hoop dat de supporters mij begrijpen.'

'Heel mijn loopbaan uitgemaakt voor vuile Hollander'

Nys zou nog lang de gevolgen moeten dragen voor die bewuste dag, iets wat eigenlijk apart is gezien de sublieme prestaties die hij heeft geleverd - en nog steeds levert - voor het Vlaamse veldrijden. Bij Belga Sport blikte de hoofdrolspeler terug op de impact die het had. 'Het was het zwartste uur uit mijn carrière. Ik kreeg dreigbrieven, en ze hebben mij tot aan mijn laatste seizoen uitgemaakt voor vuile Hollander.'

Ook sportief had hij te lijden onder de gebeurtenissen van januari 2000. In het seizoen 2003-2004 kon Nys zijn eindzege in het Wereldbekerklassement met een zesde plaats in de slotmanche veiligstellen. De andere Belgen hebben niks meer voor om te rijden, maar vliegen er als gekken in en dit resulteerde in een zevende plek voor Nys, die de eindzege op die manier verspeelde aan (uitgerekend) Groenendaal. 'Dit is het laatste wat ik voor de Belgische ploeg heb gedaan. Iedereen kan de boom in, ik rijd alleen maar voor mezelf', liet hij weten aan Sporza. En dat deed hij met verve, want de Wereldbeker was de vijf jaar daarna voor Nys.

'Wereldtitel eerder dieptepunt dan hoogtepunt'

Ook de man die in zijn woonplaats met de zegebloemen en de regenboogtrui aan de haal ging, haalt niet direct warme herinneringen op aan zijn winst. Groenendaal zei hierover in 2012 tegen Flandriens in het Veld: 'Ik was die dag de sterkste, maar als ik terugdenk voel ik me ook een verliezer. Ik heb nooit de waardering gekregen voor mijn zege. Als mensen me vragen of het het hoogtepunt was van mijn loopbaan, zeg ik dat het eerder een dieptepunt was.'

In hetzelfde programma deed Groenendaal overigens nog een aparte uitspraak over de samenwerking met Nys. 'Ik mocht van Raas kiezen of ik Nys of Bart Wellens bij de Rabobank als ploegmaat wou. Ik koos voor Nys, want die dacht ik nog wel een paar jaar aan te kunnen.' Dat bleek echter een verkeerde inschatting, want de jongeling zat al snel tegen het niveau van zijn Nederlandse teamgenoot aan.

En de Kannibaal uit Baal zou de erelijst van Groenendaal uiteindelijk ook volledig overtreffen. Velen zien Nys als de beste veldrijder aller tijden, al komt die titel nu wat in het gedrang door de huidige suprematie van Mathieu van der Poel. VDP kan echter nog niet tippen aan de ellenlange erelijst van Nys: twee keer wereldkampioen, achtmaal de Wereldbeker, dertien keer eindwinnaar van de Superprestige en negen overwinningen in zowel de Gazet van Antwerpen-trofee als het Belgisch Kampioenschap. (foto: Sirotti)

Tom van der Salm