Interview | Ellen van Dijk over haar roze wolk, relaxed zijn, Roubaix-trauma en eindelijk een WK-tactiek

Haar beste seizoen ooit? Ellen van Dijk loopt al een tijdje mee in de wielersport, maar wie het werelduurrecord verbreekt en wereldkampioen tijdrijden wordt, kan moeilijk spreken van een slecht seizoen. In de Leiderstrui sprak in het Spaanse Calpe uitgebreid met de goedlachse tempobeul, over 2022, zweven op een roze wolk, een nieuwe WK-tactiek en dromen van Roubaix.

Van Dijk kwam uit een loodzwaar 2021, waarbij de ze eerste maanden van 2022 nog herstellende was van een hersenschudding, opgelopen in Parijs-Roubaix. Ze keerde terug in de Ronde van Valencia en won meteen een etappe. Van Dijk schreef vervolgens de Ronde van Friesland op haar naam en denderde in mei naar het werelduurrecord. Ze won in juni nog de Nederlandse tijdrittitel en in juli claimde ze twee ritzeges en het eindklassement in de Ronde van België. Op het EK tijdrijden werd ze tweede, maar bij het WK volgde voor het tweede jaar op rij de regenboogtrui. Ze sloot een fantastisch jaar af met winst in de Chrono des Nations.

Je hebt waarschijnlijk een heel lekkere winter gehad na zo'n seizoen, kan ik me zo voorstellen...

'Ja, het was heel relaxed eigenlijk. Ik heb een heel gaaf jaar gehad en ben heel blij met alles wat gelukt is. Ik heb redelijk lang pauze gehad, maar het voelde alsof dat zo voorbij was.'

Doe je dat ieder jaar op die manier?

'Ik heb vier weken niet gefietst en dat is best wel lang voor mij. Dat kwam ook wel omdat ik in de week na ons teamuitje in Amerika met Trek Covid heb gekregen. Ik heb een week lang helemaal plat gelegen en was best wel ziek. Een ideaal moment, maar je krijgt het 't liefst helemaal niet. Daarna ben ik nog twee weken op vakantie geweest en vervolgens begonnen we weer...'

Voelt het nog als een begin? Of is het doorstomen, doorstomen, doorstomen?

'Nou, normaal gesproken voelt het wel alsof je weer lekker gaat opstarten, maar dit keer heb ik wel iets meer opstartproblemen. Ik denk dat dat door de coronabesmetting komt, dat het nog niet helemaal goed zit. Maar ik heb gelukkig nog veel tijd tot de eerste koersen. Ik ga wel in de UAE Tour rijden in januari, maar de wedstrijden waarin ik echt goed wil zijn, duren nog wel even. Ik voel me er wel relaxt over.'

Ik heb even geleden met Bauke Mollema gesproken en die zei dat hij het wel lekker vindt om ieder jaar hetzelfde riedeltje af te draaien. Hij is niet zo op zoek naar vernieuwing en een nieuwe aanpak. Heb jij dat ook?

'Ik voel me wel heel relaxed, omdat dit allemaal heel vertrouwd is en dat kost het minste energie. Het is wel leuk om af en toe nieuwe prikkels te hebben, maar daar ben ik nu niet echt naar op zoek. Soms voel je dat echt zo, dat je echt iets anders wil doen. Vorige winter wilde ik per se dat werelduurrecord doen en nu denk ik: het was zo top, ik wil nu een jaar lekker erin zitten. Dat verschilt per jaar een beetje.'

Dus in 2023 wil je zoals altijd goed zijn in de klassiekers, goed zijn voor de Tour...

'Ja, en er zit een tijdrit in de Tour, dus dat is heel tof. Daarnaast heb je nog een EK en een WK, dat zijn mijn doelen. Dat is niet heel spannend, maar daar liggen nu eenmaal mijn krachten. Ik kan wel goed zijn voor de Giro, maar daar krijg ik geen moraal van. Ik krijg moraal van mijn tijdritfiets en in dat regenboogpakje rijden, dat is nog steeds het mooiste wat er is. Daarnaast zijn de klassiekers nog steeds heel gaaf.'

Heb je in je carrière nog dingen aan de horizon staan die je echt nog graag wil?

'De Olympische Spelen in Parijs in 2024 is nog een heel groot doel, dat ontbreekt nog op mijn palmares en wensenlijst.'

Een jaar geleden zaten we op Zoom en toen zei je dat je ook weleens een wegwedstrijd wil winnen, zonder dat je daar per se een tijdritfiets voor nodig hebt. Drijft dat jou nog steeds of vind je het ook wel goed zo?

'Ik heb dat weleens in Qatar gedaan, dat ik een etappe won en daardoor het eindklassement. Het geeft gewoon heel veel voldoening om een wegwedstrijd te winnen. Tijdrijden is echt mijn passie, maar de kick die je krijgt als je als eerste over de finish komt... Afgelopen seizoen won ik een rit in Valencia in een sprint met z'n tweeën en daar krijg je een enorme adrenaline-boost van.'

Misschien is dat dan een betere vraag: ben je niet meer op zoek naar die boost?

'Nou, ik vind dat heel tof, maar niet ten koste van alles. Het zou heel leuk zijn, maar ik sta er nu gewoon heel relaxed in. Dat is voor mij de beste manier, omdat als ik mezelf druk opleg, het alleen maar averechts werkt. Ik hoop dat dat de komende jaren ook zo werkt en dat ik het zo lang mogelijk kan volhouden om zo relaxed te zijn.'

Interview gaat verder onder de foto.

Even naar het WK... Annemiek van Vleuten won en jij was daar bij. Nu is het de afgelopen jaren enorm veel gegaan over dat jullie daar met Nederland met een andere selectie en andere mindset heen moesten. Dat gebeurde dit jaar voor het eerst echt. Was dat ook voelbaar in de praktijk?

'Ja, zeker, al was het wel een totaal andere situatie dan andere jaren. Vorig jaar in Vlaanderen had iedereen die namens Nederland aan de start stond kunnen winnen. Dat voelde iedereen ook en die vrijheid was er ook. Toen werd het chaos. In Australië was het parcours heel anders, veel specifieker. Annemiek was kopvrouw en toen zij wegviel in de Mixed Relay werd Marianne (Vos, red.) kopvrouw. Dat was een heel duidelijke taakverdeling.'

Die duidelijkheid, dat is toch precies waar het de afgelopen jaren aan ontbrak? Demi Vollering wilde ook graag kopvrouw zijn op het WK, maar zij mocht dat niet.

'Precies, en dat is iets wat we van tevoren ook gevraagd hebben. We wilden een duidelijke taakverdeling, want het was duidelijk dat dat ontbrak en dat we dat nodig hadden. Dat was geen hogere wiskunde. Nu werd voor het WK al gecommuniceerd met de rensters wat hun rol zou worden en dan was het aan hen om te beslissen of ze dat wilden of niet. Dan kon je ja of nee zeggen, waarmee er duidelijkheid was en geen open rol meer. Daarbij komt dat we met Riejanne Markus, Floortje Mackaij en Shirin van Anrooij allemaal meiden hadden die nog nooit een WK hadden gereden. Voor hen was het nieuw, ze waren al blij dat ze er waren. Dat is anders dan wanneer je allemaal rensters tussen de 30 en 35 jaar hebt, die het allemaal al een keer meegemaakt hebben.'

Dus als je over drie jaar met precies dezelfde selectie gaat, ziet het er misschien wel anders uit?

'Dat zou zomaar kunnen, al hangt dat af van het niveau van de meiden. Uiteindelijk waren 2021 en 2022 twee totaal verschillende kampioenschappen. Australië leek best veel op het EK, waar we echt alleen maar voor Lorena (Wiebes, red.) reden. Rensters die mee wilden, moesten rijden voor Lorena, waardoor er best wel veel hebben afgezegd. Dat is prima, want dan krijgen anderen weer de kans. Het is fijn om te weten dat je daar heen gaat met het plan dat je voor iemand anders rijdt.'

Dus we kunnen wel stellen dat de KNWU wel iets heeft gedaan met alle kritiek?

'Zeker, zeker! Het was gewoon hartstikke nodig en gek dat het er de afgelopen tijd niet was. In het verleden was die duidelijkheid er namelijk wel en als die er niet is, zie je dat alles misgaat. Dat is heel logisch en heel dom dat het er niet was.'

Heeft het nog een rol gespeeld dat jij er expliciet bij was dit keer?

'Nou, ik heb nu twee keer een WK gereden en dat was twee keer in steun van een ander. Dat wist ik, dus heb ik beide WK's op alles gereageerd wat bewoog. Dat was mijn enige doel en dat moet heel helder zijn. Dat had iemand anders ook prima kunnen doen, maar die taakverdeling was niet helder genoeg. En je moet je taak gewoon serieus nemen en misschien deed niet iedereen dat altijd.'

Die rijden misschien toch nog stiekem met een dubbele agenda?

'Ja, dat is heel lastig. Voor mij was het altijd heel simpel, omdat ik een tijdrit heb waar ik me altijd op focus. Dan kan ik mezelf makkelijk wegcijferen in een wegwedstrijd. Dat is alleen niet voor iedereen even makkelijk om te doen.'

Interview gaat verder onder de foto.

Oké, genoeg over het WK! Een andere wedstrijd: Parijs-Roubaix. Volgens mij ben je niet een type dat snel ergens van wakker ligt, maar heb je nog van de 2022-editie wakker gelegen?

'Eerlijk gezegd was Parijs-Roubaix 2021 de verschrikkelijkste wedstrijd die ik ooit gereden heb. Ik heb daar echt trauma's aan overgehouden, ben veel gevallen, heb maanden niet normaal kunnen functioneren door een hersenschudding... Ik heb er wel over nagedacht of ik 'm überhaupt nog eens wilde rijden, maar het was droog en dus probeerde ik het weer. Mijn doel was om op iedere strook gewoon vooraan te gaan rijden, omdat ik zo bang was om weer te vallen. Ik was heel sterk, maar toen reed ik lek en reed ik dertig kilometer achter de feiten aan. Dat weet je bij zo'n wedstrijd, dan kun je pech hebben. Gelukkig won Elisa Longo Borghini (ook van Trek-Segafredo, red.) en kreeg ik de liefde voor de wedstrijd weer terug.'

Is het moeilijk om er in 2023 echt een doel van te maken?

'Het is wel de mooiste klassieker die ik nog zou kunnen winnen, dat is zeker. Voor mij staat 'ie wel echt op één en ik wil er gewoon weer heel goed zijn. Dan gaan we wel zien of het iets oplevert, want dat heb je niet altijd zelf in de hand.'

Hoe komt het dat jij altijd goed bent als je goed wil zijn?

'Nou, ik ben nu 35 en doe dit al sinds ik 18 ben, dus dat...'

Is het echt alleen dat?

'Ik train in principe het hele jaar heel hard, waardoor ik altijd een hoog basisniveau heb. Daar heb ik ook nog best veel problemen mee gehad, dat ik het hele jaar goed was, maar nooit echt piekte. Dat blijft nog wel een beetje, al hebben we in 2022 voor het WK wel bewust heel andere keuzes gemaakt. Dat werkte heel goed, ook al vond ik het heel eng om soms eens een wedstrijd over te slaan.'

Dus dat ga je in 2023 ook weer doen?

'Als ik daar de gelegenheid voor krijg, ja zeker. Als je je echt ergens op kunt richten, helpt dat zeker. Je hebt alleen niet altijd de keuze.'

Hoe ga je 2022 evenaren of zelfs overtreffen? Wanneer ben je tevreden als we hier eind 2023 weer zitten?

'Als ik mezelf weer heel mooi in die regenboogtrui heb kunnen laten zien en een heel hoog niveau haal in de klassiekers, met hopelijk een overwinning. En relaxed blijven, dat is ook een heel groot doel. Dat werkt fantastisch bij mij, dus als ik me niet al te druk maak, dan gaat het vaak heel goed.'

Eigenlijk zit je een beetje op een roze wolk.

'Dat zou je wel kunnen zeggen, ja. Ik ben nog steeds heel erg blij met 2022 en ik hoop dat niveau door te kunnen trekken. Wielrennen is echter vol vallen en opstaan, dus ik weet dat er ook weer een hoop teleurstellingen kunnen zijn. Als ik maar af en toe die fantastische boost krijg, dan helpt dat wel.'

En dan ga je dus ook nog wel even door? Toen je met die hersenschudding zat, zei je wel dat je misschien wel zou stoppen...

'Ja, daar heb ik echt wel over nagedacht. Ik had mijn grootste doel om nog eens wereldkampioen te worden (in 2021 bij het tijdrijden, red.) bereikt, dus misschien was dat het wel. Toen ik erover nadacht, vond ik fietsen nog steeds het mooiste wat ik kan doen. Het gaat supergoed en eigenlijk alleen maar beter, dus ik ga niet nu al zeggen dat dit bijvoorbeeld mijn laatste jaar wordt.'

Je wil niet stoppen op je hoogtepunt, zoals Annemiek van Vleuten?

'Zij is natuurlijk nog wel vijf jaar ouder, maar ik ben inderdaad ook al 35. Toen ik nadacht over wat ik zou willen doen, kwam ik bij fietsen uit. Dit is wat ik het allerliefste doe, dit leven leiden. Het was een makkelijke beslissing om door te gaan, helemaal met het vrouwenwielrennen dat in de lift zit. Dat is mooi om deel vanuit te maken.'

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: b.vanderploeg@indeleiderstrui.nl)