Interview | Hoofdpijn, prikkels en terugslagen: Ellen van Dijk in gevecht met eigen hersenen

Ellen van Dijk beleefde misschien wel het beste jaar uit haar lange carrière. Ze won de Healthy Ageing Tour, pakte de titel in de wegwedstrijd op het EK en in Vlaanderen werd ze wereldkampioen tijdrijden. Parijs-Roubaix moest het klapstuk worden, totdat ze in een kletsnatte editie plots hard op haar hoofd viel op de kasseien. 2,5 maand later kampt ze nog steeds met de naweeën van die crash. In gesprek met In de Leiderstrui vertelt ze erover en blijft ze enorm positief en ambitieus richting 2022.

Dat ze Parijs-Roubaix uitreed en ook nog doodleuk startte in de Drentse Acht van Westerveld en Ronde van Drenthe, wil ze zelf geen heldendaad of wonder noemen. 'Ik vind het heel aardig dat mensen dat knap vonden, maar het was knapper geweest om meteen te stoppen in Roubaix. Je zit vol adrenaline en je hebt alleen de finish in je hoofd, maar dat sloeg eigenlijk helemaal nergens op. Ik had gewoon een flinke hersenschudding, dat was dus niet verstandig. Op zo'n moment denk je daar niet bij na en wil je alleen een nieuwe fiets. Achteraf gezien is het fijn dat de doktoren zeggen dat ik het niet erger heb gemaakt.'

Voor Van Dijk zou er normaal gesproken een streep zijn gegaan door de laatste races van het seizoen, ware het niet dat Trek-Segafredo haar nodig had in twee koersen in Drenthe. 'Ik zou eigenlijk meteen doorgaan naar Engeland voor de Women's Tour. Dat leek me wel heel leuk, omdat er nog een tijdrit in zat en ik dan met mijn nieuwe regenboogtrui kon rijden. Meteen na Parijs-Roubaix hebben we die echter gecanceld, dat was wel lastig. Het was echter de juiste keuze, want ik heb de eerste dagen na de crash alleen maar in het donker op bed gelegen. Ik heb een week niet gefietst en heb het daarna weer geprobeerd, met allerlei terugslagen. We hebben geprobeerd om de Ronde van Drenthe nog te rijden, omdat de ploeg anders te weinig rensters aan de start had, door allerlei blessures binnen het team. Ik hoopte dat het ging, maar ik kon eigenlijk helemaal niks. Ik moest zo snel mogelijk naar huis en weer op bed.'

Tekst gaat verder onder de post

Van Dijk pendelt tussen fiets en bed

Een hersenschudding, misschien wel één van de meest lastige blessures om als topsporter te hebben. Van Dijk kan er 2,5 maand later over meepraten, vanuit een hotelkamer in Spanje, waar Trek een trainingskamp heeft belegd. 'Het gaat redelijk, maar ik heb er nog wel last van. Ik kan nog niet de uren en intensiteit trainen die ik zou willen. Ik moet me koest houden, ook met sociale dingen tijdens offseason moet ik voorzichtig zijn. Sowieso met Covid-19, maar als ik twee of twee en een half uur heb getraind in de ochtend, dan is dat het wel een beetje voor de dag. Normaal is dat veel meer en kan ik veel meer aan. Je moet het echter zo zien: mijn batterij is eigenlijk constant op zeventig procent, dus ben ik veel eerder op. Dan krijg ik hoofdpijn en kan ik geen geluid en licht aan, dat zijn vervelende dingen.'

Van Dijk vertelt het ontspannen en de karakteristieke glimlach is vaak te zien. Toch zijn haar teksten best serieus. 'Het gaat wel steeds iets beter, ik probeer mezelf ook te prikkelen. Als het iets beter gaat, ga ik iets meer en iets harder trainen. Daardoor blijven die symptomen onder de streep gelijk, maar kan ik alles wel een beetje opvoeren. Uiteindelijk is het behandelplan om de grens op te blijven zoeken en die te verleggen. Als ik merk dat het iets te veel is geweest, moet ik gas terugnemen. Maar het herstelt het snelste als je de boel wel blijft prikkelen. Het is lastig, want soms heb ik echt het gevoel dat het goed gaat en dat het bijna over is. Vervolgens heb je weer een offday en ben je echt weer even terug bij af.'

'Het is moeilijk, want je weet niet wanneer het precies afgelopen is', zo vervolgt ze. 'Met een botbreuk is dat makkelijker, al is het wel fijn dat ik dingen kan doen. Ik lig niet helemaal plat, maar je wil je gewoon lekker fit voelen. Het is ook wel fijn dat ik zo'n goed seizoen achter de rug heb, met twee van die truitjes. Dan kan je alles iets beter relativeren. Als er dan een periode moet zijn waarin je zoiets hebt, dan maar deze. Ik heb alle tijd en geen stress om wedstrijden te rijden. Ik ga het seizoen dan ook in met het idee dat ik gewoon kan beginnen, maar het kan zomaar zijn dat het nog wat langer nodig heeft. Tegen de tijd dat ik begin, zijn we echter vier maanden onderweg, dan hoop ik wel dat het weg is. Al wil ik ook weer geen deadline stellen, dat zorgt alleen maar voor stress. Dat is wel het laatste wat helpt.'

Tekst gaat verder onder de post

'Een droom die uitkomt', zei Van Dijk over haar wereldtitel tijdrijden

Is Van Dijk op tijd hersteld voor seizoenstart?

Uiteraard houdt men bij Trek-Segafredo de vinger aan de pols. Maar Van Dijk nam het heft ook in eigen handen. 'Ik ben vorige week nog een dag naar de KNVB geweest om allerlei testen te doen, daar zijn ze gespecialiseerd in hersenschuddingen. De doktoren zeiden: in vijftien procent van de gevallen kan het echt heel lang aanhouden en uiteindelijk weet je niet hoe lang het duurt. Je moet dealen met de symptomen en uit de testen bleek wel dat mijn hersenen nog niet honderd procent functioneren. Die test ga ik eind januari herhalen en dan hoop ik dat ik beter scoor. Ik ben nog niet helemaal mezelf.'

Een vakantie in IJsland, enkele weken na haar crash in Roubaix, hielp alvast een beetje. In de weken erna ging het met kleine stapjes, eigenlijk tot vandaag de dag. Reden voor zorg? Absoluut niet, zo stelt Van Dijk. Ze heeft zin in een nieuw seizoen, waarin het klassieke voorjaar de eerste serieuze afspraak is. Ja, ook Parijs-Roubaix staat gewoon op de agenda. 'Mijn vriend was al wel een beetje bezorgd. Die zei: "Als het weer regent, verbied ik je om te rijden." Ik hoop zelf ook heel erg dat het droog is die dag. Uiteindelijk is het een heel toffe wedstrijd, waar ik een slechte ervaring mee heb. Die ervaring hoop ik te verbeteren', zo lacht ze.

Tekst gaat verder onder de post

Van Dijk op vakantie in IJsland

Klassiekers en Tour de France als hoofddoelen

Ze is niet de enige. Er gingen in de eerste Parijs-Roubaix voor vrouwen nog een heleboel hard tegen de grond, waaronder Annemiek van Vleuten. Die brak haar bekken en lijkt haar laatste Roubaix wel te hebben gereden, denkt ook Van Dijk. 'Ik heb haar na die tijd nog wel gesproken, al was dat niet per se over Parijs-Roubaix. Ik weet precies hoe vervelend een bekkenbreuk is, gelukkig lijkt ze snel te herstellen. Annemiek heeft er zeker een rotervaring aan overgehouden. Het was niet haar favoriete koers, maar ze wilde leuk meedoen. Als je dan zo valt, dan is dat heel zuur natuurlijk. Ik denk niet dat ze nog een keer mee gaat doen, ze heeft zoveel andere doelen... Voor mij is het meer een wedstrijd die me moet liggen.'

Parijs-Roubaix is niet het enige doel voor Van Dijk. De Ronde van Vlaanderen, de Amstel Gold Race, Luik-Bastenaken-Luik en dan ook nog de Tour de France, voor het eerst voor vrouwen. De 34-jarige hardrijdster heeft genoeg te doen. 'Normaal is het de Giro, maar daar heb ik niet zoveel mee en kan ik me altijd moeilijk voor opladen. Ik vind het heel leuk dat er middenin het seizoen zo'n toffe koers is.' Winnen is na een uiterst succesvol 2021 alvast het grote doel. 'Ik heb veel tijdritten en wat etappekoersen gewonnen, en natuurlijk de Ronde van Vlaanderen. Ik hoop dat ik meer vertrouwen en ontspanning kan halen uit mijn overwinning op het EK, zodat ik mooie resultaten kan rijden. Het is de vraag hoeveel er nog in het vat zit, het gaat nu eigenlijk beter dan ooit. Ik ben fysiek gezien net zo sterk als acht jaar geleden, maar vooral mentaal ben ik gegroeid. Ik kan druk wat sneller aan de kant zetten en heb wat meer ontspanning; een betere balans in het topsportleven. Dan kun je dat heel lang volhouden. Ik denk dat ik nog heel lang mee kan, maar hoe lang wil ik het nog? Ik vind het nog steeds een fantastisch leven, maar er zijn meer dingen in de wereld.'

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: b.vanderploeg@indeleiderstrui.nl)