Zij gingen O'Connor voor en schreven mooie verhalen, reden top vijf of grepen zelfs de eindzege

Stel, het is nog een eind. Naar Milaan, Parijs of Madrid. Je staat er goed voor, als renner én als ploeg. De leiding in handen, maar eigenlijk te vroeg. Te vroeg, om nu al alles op de eindzege te zetten en koste wat kost de leiderstrui vast te houden. Omdat de koers nu eenmaal drie weken duurt. Met kopwerk, persconferenties en podiumceremonies tussendoor. En er later in de ronde vast nog kansen komen om hem weer terug te geven. Dan volgt het jammerlijke, maar verstandige besluit. Jongens, we doen hem weg. Vandaag is de dag. Het kan, het is beter zo. Dan broeden we later op een plan om hem weer terug te grijpen...

Primoz Roglic deed het, aan Ben O'Connor.

Odd Christian Eiking (Vuelta 2021, zes dagen)

Vrijwel niemand van het gros der wielervolgers kende hem: Odd Christian Eiking. De klimmer van toen nog Intermarché-Wanty-Gobert draafde op in de Vuelta van 2021, als vrijbuiter. Zelden haalde hij een aansprekend resultaat, enkel in zijn thuisland Noorwegen mocht hij regelmatig het podium op. En toen, tijdens rit tien van de bewuste Vuelta, sloop hij mee in de vlucht. Michael Storer won de etappe in Rincon de la Victoria. Eiking werd vijfde op 22 seconden en heeft al lang zijn oortje meegekregen dat het peloton gas terugneemt vandaag.

Na afloop neemt de Noor de rode trui over, als best geklasseerde vluchter van de dag. Roglic kan zijn focus als ex-rode trui verleggen naar de luwte en Eiking de eer van de podiumceremonies geven. Dat houdt hij verdraaid lang vol. In rit zestien staat de nobele onbekende nog altijd in het rood. Pas als het écht superlastig wordt, in de etappe naar Lagos de Covadonga, plooit Eiking dan toch. Meteen gaat de kaars dan ook uit. Hij valt in een natte afdaling, blesseert zich en verdwijnt uit de top van het klassement. Hij besluit de Vuelta als elfde. De gloriedagen van 2021 heeft Eiking erna nooit meer beleefd.

Julian Alaphilippe (Tour 2019, veertien dagen)

Toegegeven, Julian Alaphilippe was voorbestemd om in 2019 de gele trui te dragen in de Tour. Nog in een fase waarin Wout van Aert net kwam kijken op de weg en Mathieu van der Poel de Tour nog niet eens reed, lag er in de derde etappe een kans van jewelste in de Champagne. De Fransman vloog door de heuvels naar de gele trui, en verloor deze in de zesde etappe weer. Schluss, zou je zeggen. Maar nee. In rit acht sloop Alaphilippe er weer vandoor en heroverde het tricot weer. Vanaf daar begon een prachtige, onverwachte salvo aan stunts in de top van het algemeen klassement. Loulou leek niet te kraken.

Of het nu in de wind, in de bergen, in de heuvels of in de race tegen de klok is. Alaphilippe groeit en groeit in de Tour van 2019. Hij laat de Fransen dromen van de eindzege en begint er zelf ook in te geloven. De tijdrit in Pau wint hij zelfs, voor Geraint Thomas, de regerend winnaar. In de Alpen stromen de benen dan toch langzaam vol en loopt de gastank gestaag leeg. Hij kan zich in eerste instantie redden door zijn eclatante afdalingen, maar plooit op de Col d'Iseran dan toch. Géén sprookje voor Frankrijk, maar de alleskunner schreef in zijn eentje een groot deel van het Tourverhaal in 2019. Egan Bernal zegevierde in Parijs, Alaphilippe werd vijfde en reed erna nooit meer een sterk klassement.

David Arroyo (Giro 2010, vijf dagen)

De elfde etappe van de Giro in 2010 is werkelijk waar een monster. 260 kilometer, over onherbergzaam terrein en vele heuvels. Als er een grote groep wegrijdt, vindt het peloton het onder leiding van roze trui Alexandre Vinokoerov wel best. In de grote groep enkele klinkende namen: Bradley Wiggins en Carlos Sastre. Maar ook een piepjonge Richie Porte en een trouwe, Spaanse knecht: David Arroyo. Porte pakt die dag het roze, Arroyo schuift op naar plaats twee. De klassementsrenners verliezen die dag meer dan tien minuten en staan op grote achterstand na de etappe.

Op dag veertien kent Porte een offday en belandt Arroyo in het roze. Een niet voorziene positie, de Spanjaard was gewend om te knechten, voornamelijk voor Alejandro Valverde. Vanaf dat moment begint er een fascinerende inhaalrace van twee Italianen: de nog jonge Vincenzo Nibali en de ervaren Ivan Basso. Het tweetal van Liquigas heeft nog een week om zeven minuten achterstand op de taaie Arroyo goed te maken. De Spanjaard overleeft de Zoncolan, maar begeeft op de Mortirolo. Uiteindelijk komt de man die altijd in de luwte reed slechts één minuut en 51 seconden tekort voor een enorm sprookje. Helaas. Basso was net op tijd, Arroyo mocht wel mee het podium op, als nummer twee in de ronde.

Thomas Voeckler (Tour 2011, tien dagen)

De reeks van Thomas Voeckler doet denken aan die van Alaphilippe. In 2011 was Voeckler al bekend met de gele trui, die hij in 2004 meer dan een week behield. Tijdens de heuvelachtige negende rit - waarin Johnny Hoogerland op tragische wijze in het prikkeldraad belandde - gaf het peloton de zege aan de vlucht met daarin de eigenwijze Fransman. Die dag was er flink gevallen, ook onder de grote tenoren, en dus gaven de kleppers van dat jaar - Andy Schleck, Alberto Contador en Cadel Evans - Voeckler de kans opnieuw het geel te pakken. Niet wetende dat ze een enorme kluif aan aan de klassiekerspecialist zouden gaan hebben.

In de Pyreneeën verloor Titi nauwelijks terrein en ook in de overgangsritten richting de Alpen toonde Voeckler zich ineens als klassementsrenner. Hij kon mee, bleef maar meegaan en stond er met nog twee bergritten te gaan ineens riant voor. Tot Schleck zijn allesbeslissende aanval plaatste in de rit naar de Galibier. Hier knalde de Tour dan toch open. De Europcarkopman behield daar nog nét genoeg marge, maar plooide de dag nadien richting Alpe d'Huez. Al vloekend en tierend, gooiend met drinkbussen en scheldend op teamgenoten, verloor hij die dag het geel. Voor altijd blijven dat legendarische beelden. Voeckler werd vierde in Parijs, zijn enige klassement ooit in een grote ronde.

Sepp Kuss (Vuelta 2023, dertien dagen)

Misschien een buitenbeentje in deze lijst, maar in feite was Sepp Kuss natuurlijk niet de man die de Vuelta moest winnen voor Jumbo-Visma verleden jaar. In de zesde etappe was het echter wel degelijk een punt van discussie voor Remco Evenepoel in die editie: ga ik de leiderstrui weggeven, zo vroeg in de ronde? Ja, dat was verstandig, zo leek het. De groep die die dag wegreed, met de knecht van Roglic en Jonas Vingegaard, Kuss daarin, kreeg de ruimte en streed om de dagzege. De Amerikaan won de rit. Twee dagen later capituleerde de piepjonge Lenny Martinez als rode trui en nam Kuss de leiding over als numero twee in de lijst, dankzij de verkregen ruimte twee dagen eerder.

Het scenario is natuurlijk gekend: Kuss won de Vuelta vorig jaar. Maar dat was zeer onwaarschijnlijk geweest zonder die zesde etappe. De knecht reed zijn derde grote ronde van het jaar, werd niet tot de kanshebbers gerekend en was bovendien gekomen om te helpen. Het feit dat hij volhield en de grootste Jumbo-Visma-rivaal Evenepoel in de dertiende etappe volledig instortte, maakte de weg vrij voor een ongemakkelijk slot van de Ronde van Spanje. Roglic en Vingegaard gingen op het einde mee in het plan om hun helper de zege te gunnen. Daarom rijdt Kuss dit jaar rond als kopman bij Visma | Lease a Bike. We moeten nog maar afwachten of hij die rol echt kan waarmaken.

Oscar Pereiro Sio (Tour 2006, vijf dagen)

Last but not least, het ultieme voorbeeld van 'geef de klimmende vluchter niet teveel tijd'. Oscar Pereiro Sio reed al twee keer top tien in de Tour, maar in 2006 verloor hij in de Pyreneeën al een half uur. Jammer, maar wel een kans om mee te gaan in de vluchtgroepen van deel twee in de Tour. En zo geschiedde. Rit dertien, aankomstplaats: Montelimar. Pereiro heeft 29 minuten achterstand op de klassementsleider en schuift mee. Jens Voigt wint de rit, de Spanjaard krijgt het geel. Wat? Hoe dat dan? Dat had alles te maken met de drager van het tricot tot dat moment.

Floyd Landis reed als berekenende gele trui rond, op zoek naar manieren om energie te besparen. Zijn zwakke Phonak-ploeg was niet in staat om de Tour te controleren, tegenover sterke equipes als T-Mobile en Rabobank. Landis besluit de achtervolging richting Montpellier gewoonweg te staken. Zijn ploeg rijdt in wandeltempo naar de meet, Pereiro krijgt meer dan dertig (!) minuten als gift en pakt de leiderstrui. Het zal wel goedkomen, dacht de Amerikaan. Daar leek het ook op. In de bergen nam hij de leiding weer over, alvorens zich het meest bizarre scenario van een grote ronde van deze eeuw voltrok.

In rit zestien kende Landis een enorme inzinking: hij verloor tien minuten. Pereiro stond nog altijd zeer kort en werd betoverd door de kans om het podium te halen. Hij profiteerde van het malheur van zijn ex-ploegmaat en greep het geel opnieuw. Mannen als Andreas Klöden, Denis Mensjov en Sastre konden zich wel voor hun kop slaan. Waar kwam die dekselse Pereiro ineens vandaan? Etappe zeventien was nóg gekker dan de dag ervoor. Landis trok opportunistisch ten aanval en fietste iedereen zoek. De Tour stond wéér op zijn kop. Pereiro hield nog net het geel, maar verspeelde zijn trui in de tijdrit. In Parijs werd de Amerikaan gehuldigd als winnaar. Omdat Landis al gauw positief testte, is Pereiro tóch voor altijd de man die te boek staat als grote overwinnaar van die ontzettend bizarre Tour.

De leiderstrui pakken of zelfs krijgen in een overgangsrit. Je kunt er lange heldenverhalen mee schrijven, klassementen rijden en zelfs een podium of eindzege mee grijpen. Roglic zal goed hebben nagedacht aan wie hij de trui eventueel cadeau wil doen. Maar dan wel met het idee hem later weer terug te pakken...