Tijdlijn coronavirus België: Hoe het Vlaamse voorjaar een Vlaams najaar werd

De UAE Tour kwam eerst, Italië werd hard getroffen en ook Frankrijk ontkwam niet aan het coronavirus. In België zag men met lede ogen toe hoe de wielerkalender van 2020 uit onze handen glipte. In de Leiderstrui hield het verloop bij onze zuiderburen bij in een tijdlijn.

Van Avermaet spreekt vrees uit, eerste maatregelen

We schrijven 7 maart 2020 als Belgische legende Greg Van Avermaet de noodklok luidt in België. De UAE Tour was op dat moment al getroffen door coronabesmettingen en in Italië zat de angst er meteen flink in. Maar wat ging er gebeuren met het Vlaamse voorjaar? De Belg van CCC Team zag het Italiaanse voorjaar afgelast worden en zijn ploeg trok zich terug uit Parijs-Nice. 'Het zou pijnlijk zijn als de Vlaamse koersen niet doorgaan. Je moet er toch rekening mee houden. Alles kan op dit moment, maar voor mij zou dat een kleine ramp zijn', zo zei hij.

In België kwam in het weekend van 7 en 8 maart het nieuws over het coronavirus wat op gang. Zo werden er zeven besmettingen in Wevelgem gemeld, en uiteraard werden de organisaties van de Vlaamse koersen gevraagd naar de situatie. 'De situatie verandert elke dag. Vandaag hebben we nog geen noodscenario. Maar we zijn het aan onszelf wel verplicht om daarmee rekening te houden', zo klonk het bij Flanders Classics.

Op woensdag 11 maart kwamen de eerste duidelijke maatregelen voor het Vlaamse voorjaar naar buiten. Men ging op dat moment nog gewoon uit van het doorgaan van de koersen. VIP-tenten, hygiëne-punten, plekken zonder publiek; alles werd uit de kast gehaald. De diverse organisaties spraken al over de grote gevolgen als er een streep zou gaan door de klassiekers. Bij Flanders Classics was de toon inmiddels al ernstiger: 'Het is moeilijk in te schatten wat er zal gebeuren. Maar we kunnen niet anders dan rekening houden met afgelastingen. Economisch zou dat grote gevolgen hebben.'

België gaat op slot, vrees voor De Ronde

België greep op donderdag 12 maart dan toch fors in. Vlaams Minister van Sport Ben Weyts bevestigde die dag bij Het Laatste Nieuws in de middag dat alle evenementen in België, indoor en outdoor, tot en met 31 maart werden afgelast. Dit ging lang alleen om regionale evenementen, maar laat op de avond om 23.00 uur kwam de regering er overheen: door het coronavirus werden alle evenementen (groot en klein) tot 3 april verboden; ook het wielrennen en voetbal. Ook restaurant, cafés en andere sociale plekken werden gesloten.

Het was menens. Hoewel Nokere Koerse in maart nog wel probeerde om door te gaan met allerlei restricties, ging de koers al snel kopje onder. De grote Vlaamse wedstrijden volgden snel. Vanuit de overheid werd al midden maart gevreesd voor bijvoorbeeld de Ronde van Vlaanderen en de reeds afgelaste wedstrijden (zoals E3 BinckBank Classic) likten hun wonden. 'Dit gaat veel meer instanties raken dan alleen maar ons, organisatoren. Hotels, cafés, restaurants die in die periode gouden zaken doen. Sponsors die zich engageren en een pak publiciteit en visibiliteit nu in rook zien opgaan. ‘Worst case’ vrees ik zelfs voor faillissementen', aldus E3-organisator Jacques Coussens.

Op het Belgische Radio 1 liet Sportminister Ben Weyts zich op 14 maart uit over het al dan niet verrijden van de Ronde van Vlaanderen. 'Er is nog een minuscuul kansje, maar als ik eerlijk ben denk ik niet dat het haalbaar is. Een heel peloton van over de hele wereld, enkele dagen na die 3 april. We moeten ook onze verantwoordelijkheid nemen.' Van den Spiegel, woordvoerder van Flanders Classics, zei dat in Het Nieuwsblad te begrijpen. 'Dat was natuurlijk te verwachten. Je kunt niet tot 3 april maatregelen opleggen en dan op 5 april het grootste volksfeest van Vlaanderen organiseren.'

Afgelastingen, herhalingen en plannen maken

Op 17 maart bleek het een ware bijltjesdag voor de wielerkalender. Zo werd op de avond ervoor bekend dat Parijs-Roubaix, de Waalse Pijl en Luik-Bastenaken-Luik waren afgelast. Daar kwam later op de avond het onomkeerbare bericht vanuit Flanders Classics bij: Geen Ronde van Vlaanderen op 5 april. De wielerfans konden zich wel troosten met nieuws vanuit Sporza, dat Vlaamse klassiekers uit vorige jaren zou gaan uitzenden. Fans konden wekelijks stemmen welke editie van de grote klassiekers ze wilden zien. Milaan-Sanremo was op 21 maart de eerste klassieker die op deze manier toch werd uitgezonden.

De organisatoren lieten het hoofd niet lang hangen en keken meteen vooruit. Waar in bijvoorbeeld Italië wel werd gekeken naar een plek in juli of augustus, mikten de Vlaamse klassiekers meteen op het najaar. 'De UCI heeft prioriteiten bij het doorgaan van de monumenten en de grote rondes en de teams willen die ook graag rijden, dus dat is positief. Naar koersen als Gent-Wevelgem en de Brabantse Pijl wordt later gekeken. Maar er is een kans dat die wedstrijden zich op 2021 moeten richten. Het heeft geen zin om er lang bij stil te staan. We moeten vooruit kijken, positief blijven en hopen op een mooi najaar', aldus Van Den Spiegel.

Het nieuws dat de UCI alle koersen tot eind april zou schrappen, kwam al niet meer als een verrassing. Wel kwam er meteen een discussie op gang vanuit de diverse burgemeesters in België. Eerst was er de burgemeester van Kluisbergen die zich niet al te positief uitliet over een Ronde van Vlaanderen in het najaar. 'Als je ziet hoeveel maanden voorbereiding voorafgaan aan 'De Ronde', dan denk ik dat het heel moeilijk wordt.' Toch creëerde België wel degelijk ruimte in het najaar voor koers in oktober. De Belgische wielerbond en Cycling Vlaanderen lieten weten dat het seizoen in Vlaanderen zou worden opgerekt tot 31 oktober.

Afgelastingen zetten door, planning wordt concreet

Nadat het Belgische voorjaar de nek was omgedraaid, volgde een periode van plannen maken. De grote klassiekers moesten terugkeren op een nieuwe wielerkalender, dat was het uitgangspunt. De kleinere koersen kozen veelal eieren voor hun geld en mikten op 2021, waardoor er in ieder geval al veel ruimte vrij kwam. Ook over het Belgisch kampioenschap op de weg werd al nagedacht in april. 'Officieel is het nog niet uitgesteld, maar we beseffen dat er een mirakel moet gebeuren om in juni een kampioenschap te kunnen organiseren', zo klonk het vanuit de organisatie in Het Nieuwsblad.

Op 16 april werd bekend dat België de coronamaatregelen in het land verlengde. Grote evenementen konden het in ieder geval tot en met 31 augustus schudden. Een bittere pil, maar het zorgde er ook voor dat er duidelijkheid kwam: het Vlaamse voorjaar moest een Vlaams najaar worden. Sporza meldde meteen dat De Ronde voor dat moment mikte op zondag 11 oktober als vervangende datum. Van den Spiegel: 'Wij moeten er sowieso rekening mee houden dat er in de nieuwe wielerkalender een dubbele planning zal zijn. Er zullen tijdens de grote rondes zeker eendagswedstrijden gereden worden. Daar heb ik alvast geen problemen mee.'

Veel goede ideeën, maar die werden pas concreet toen de Nationale Veiligheidsraad van België zijn zegje had gedaan, begin mei. Het nationaal kampioenschap in België werd op 12 mei alvast naar september verschoven, de klassiekers dachten hardop na over koers zonder publiek. 'Een Ronde met publiek lijkt dit jaar ondenkbaar als er geen vaccin is. Of de overdraagbaarheid van het virus moet zo goed als nul zijn. Een Ronde op 18 oktober is niet onmogelijk, maar het zal geen Ronde zijn met volle viptenten en een massa volk aan start en finish', zo sprak vice-premier Alexander De Croo.

BK kent zijn plek, planning komt rond

Net als in veel andere landen kwam ook België rond midden mei weer langzaam op gang. Renners hoefden de hele coronaperiode niet binnen te blijven, maar er kwam wel goed nieuws voor de koersen. Het BK wielrennen ging naar de week van 21 tot 28 september, wat later om precies te zijn 22 september zou worden. Mede omdat de Belgische wielerbond een verlies van 200.000 euro over 2020 aankondigde, kwam de boodschap vanuit de overheid op 4 juni op een goed moment. De deuren van België werden weer geopend voor sport.

Vanaf 8 juni mochten in principe alle sporten weer worden opgepakt, contactsporten pas vanaf 1 juli. Er waren zelfs toeschouwers welkom, mits zij de coronaregels zouden leven. Hoewel de massa-evenementen nog steeds tot 31 augustus verboden waren, kwam het nieuws als een overwinning. 'De eerste prioriteit is dat het aantal dagelijkse coronadoden blijft zakken. Krijgen we dan groen licht, dan zijn we er klaar voor. In welke vorm dan ook. Dan passen we gewoon het draaiboek dat voorhanden ligt aan. Maar dit was zeker geen ontgoochelend nieuws dat de premier bracht', aldus algemeen directeur van Belgian Cycling, Jos Smets.

Hoewel de eerste intentie was om zelfs in juli alweer te koersen, kregen de Belgische klassiekers uiteindelijk in juni hun plek in het najaar. In oktober zal de koers in België alsnog losbarsten, met alle grote klassiekers op de kalender. Begin juli werd er al getest met enkele oefenkoersen met een beetje publiek. Als het coronavirus niet opnieuw oplaait, lijkt het Belgische wielerseizoen zodoende toch nog gered na een gitzwart voorjaar. (Foto: Sirotti, 2019)