Pijnlijk afscheid van de man die voor altijd aan die ene val van Denis Menchov verbonden zal blijven

31 mei 2009: een dag die veel wielerliefhebbers in Nederland niet snel zullen vergeten. De Giro d'Italia van dat jaar eindigde in de stromende regen met een tijdrit in Rome, die nagenoeg catastrofaal afliep voor de Nederlandse Rabobank-ploeg. Maar wie won er die dag? Een op dat moment nobele onbekende uit Litouwen, die zijn fiets in 2024 aan de wilgen heeft gehangen.

Op 8 december 1985 werd Ignatas Konovalovas geboren in Panevėžys, Litouwen. Als land niet bepaald een wielerbolwerk, maar als je wieg in Panevėžys staat is dat toch net even anders. Daar staat namelijk een grote wielerbaan, die in 2021 ook nog de UCI Track Champions League huisvestte bij de eerste editie van dat evenement.

Het wielrennen in Litouwen kreeg net na de eeuwwisseling een boost. Raimondas Rumsas klom in 2000 namelijk plots van verre subtopper op tot topper, met een overwinning in de Ronde van Lombardije en een vijfde plek in de Vuelta als gevolg. Het jaar daarna kwamen daar een overwinning in de Ronde van het Baskenland en tweede plek in Parijs-Nice bij, om in 2002 zelfs als derde te eindigen in de Tour.

Konovalovas neemt vaandel over van zondaar Rumsas

Eén dag later stortte het Rumsas-imperium ineen: zijn vrouw werd op de grens aangehouden met een wagen vol dopingproducten, maar het kamp-Rumsas ontkende en er was geen hard bewijs. Zodoende mocht hij terugkeren bij Lampre, maar in 2003 testte hij na de Giro wel positief op EPO. Uiteindelijk zou Rumsas in 2006 zijn laatste overwinning boeken, enkele maanden voordat Konovalovas doorbrak met een overwinning in de Ronde van de Isard.

In 2007 reed de Litouwer ook nog een goede Tour de l'Avenir, waarmee hij een contract bij de Franse profploeg Crédit Agricole versierde. Daar reed hij een goed seizoen met onder meer een zege in de Ronde van Luxemburg, maar na het stoppen van het team moest hij alsnog op zoek naar een nieuw contract. Zodoende kwam hij bij het ambitieuze Cervelo terecht, dat Thor Hushovd overnam van Credit Agricole en Tourwinnaar Carlos Sastre oppikte bij CSC.

Aan de zijde van Sastre ging Konovalovas als knecht op het vlakke mee naar de Giro. Zijn eerste grote ronde, met direct de verdedigende Tourwinnaar aan zijn zijde. Het was sowieso een sterk bezette Ronde van Italië, met ook de rentree van Lance Armstrong en ex-winnaars Ivan Basso, Damiano Cunego, Danilo di Luca, Gilberto Simoni, Stefano Garzelli en tal van ander mooi volk aan de start, waaronder Rabobank-coureur Denis Menchov.

Het was een enerverende Giro, één van de mooiste van het decennia. Menchov zette bij de eerste aankomst bergop op Alpe di Siusi de concurrentie een hak met een machtige versnelling en greep na een fenomenale zege in de zestig (!) kilometer lange klimtijdrit het roze op dag twaalf. Het lokte een intense strijd met Di Luca uit, terwijl Cervelo-kopman Sastre op het vinkentouw zat. Dat leverde onder meer de saga op met Serge Pauwels, die in winnende positie - uiteindelijk voor niets - teruggeroepen werd in de veertiende rit. Sastre won een paar dagen later wel op Monte Petrana en drie dagen voor het einde ook op de Vesuvius.

Konovalovas komt na ziedende slottijdrit als winnaar uit de Giro-bus

Voor de strijd om het roze hielden Menchov en Di Luca elkaar stevig in de gaten, waardoor ze met twintig seconden verschil naar de slottijdrit trokken. Daarin moest het in Rome tot een ultieme krachtmeting komen, al was er nog ook altijd de strijd om de ritzege tussen toptijdrijders als Bradley Wiggins, Edvald Boasson Hagen, Michael Rogers en Leipheimer. Althans, dat dachten we.

Door de regen werd het namelijk een wisselende tijdrit waarin de weersomstandigheden een rol speelden. Konovalovas zat - als toen nog nobele onbekende wielrenner - ongeveer in het midden en had plots te maken met ideale omstandigheden, terwijl hij na zijn eerste grote ronde eigenlijk al op zijn tandvlees rondreed. Hij bleef virtueel kleppers als Wiggins voor en vanaf dat moment was het vooral wachten op Menchov. De Rus, die als laatste van start ging, moest bij tussenpunt één vijf seconde toegeven op Di Luca maar begon daarna als een ziedende te draaien.

In zijn Rabobank-shirt was hij al praktisch zeker van de eindzege, maar Menchov leek ook zijn zinnen te hebben gezet op de etappe. Ondanks de regen en natte wegen denderde hij met risico door de straten van Rome, waar hij plots een flinke schuiver maakte op de kasseien in de slotkilometer. Wereldwijd ging er een schokgolf door de lijven van wielerliefhebbers en dan vooral van die uit Nederland en Rusland, al zal er één man in zijn vuistje gelachen hebben: Konovalovas, die Menchov op zag krabbelen, nog tiende zag worden, maar zelf als ultra-verrassing de rit won. Eentje die tot op de dag van vandaag zijn grootste zege bleek.

Met die zege bewees hij dat hij zijn plekje waard was, al kreeg hij na jaren bij Movistar en MTN-Qhubeka wel een terugval naar continentaal niveau. Groupama-FDJ, en in het bijzonder Arnaud Démare pikte hem echter weer op en tot op de dag van vandaag is de inmiddels 37-jarige Konovalovas een gewaardeerde knecht op het hoogste niveau, die nog bijdroeg aan het succes van de Franse ploeg in bijvoorbeeld de Giro.

Fietsen deed hij - ondanks een contract - echter niet meer in 2024, waar hij recent tekst en uitleg over gaf. 'Toen ik in januari in de Tour de Tour Down Under aankwam, was het fantastisch. Het was warm, we genoten van de zon, we aten ijs terwijl het winter was in Europa', begint de tijdrijder zijn verhaal op de ploegsite. 'Maar na de eerste training merkte ik al snel dat er iets mis was met mijn rug. Ik had in mijn carrière al twee lumbale hernia's gehad, dus ik wist wat ik moest doen. Ik deed oefeningen en stretchte, wat enige verlichting gaf. Dus de volgende dag ging ik weer trainen, maar na tweeënhalf uur realiseerde ik me dat ik niet verder kon. Vanaf dat moment gingen al mijn plannen in rook op.'

'Vanwege de pijn kon ik het hotel niet eens verlaten. Ik kon een lange tijd niet staan. Ik probeerde te lopen om mezelf in beweging te houden, in de hoop dat het zou helpen, maar ik kon niet langer dan 15-20 minuten blijven staan', aldus Konovalovas. 'Soms had ik niet genoeg kracht in mijn benen door de intensiteit van de pijn. Zelfs als ik lag, voelde ik constant pijn, 24 uur per dag. Het was heel moeilijk, zelfs met de injecties die mij verlichting zouden moeten geven. Dit was het moeilijkste moment uit mijn carrière, maar op dat moment dacht ik niet eens aan mijn carrière. Ik wilde gewoon kunnen lopen, mijn kinderen vasthouden, een normaal leven leiden.'

'Enerzijds voelde ik me opgelucht. Anderzijds was ik een beetje verdrietig. Ik heb maar één spijt in mijn carrière: dat ik het afgelopen seizoen niet heb kunnen afmaken, vooral niet met dit team. Groupama-FDJ heeft mij veel gegeven, we hebben veel voor elkaar betekend. Ze zullen altijd in mijn hart en gedachten blijven als mijn wielerfamilie. Ik had graag willen vertrekken door de voordeur', zegt hij over de deur waar hij in 2008 door binnenkwam.