Alejandro Valverde: 133 zeges in twintig jaar, maar nog geen drie uur op kop voor een ander

Movistar heeft z'n selectie vol met dertig andere renners, dus de wielerliefhebbers zullen zich er zo langzamerhand toch echt bij neer moeten leggen dat Alejandro Valverde in 2023 niet terugkeert in het profpeloton. Tientallen keren zwaaide hij bijna af, maar pas op zijn 42e vond hij het echt mooi geweest. Het einde van een tijdperk, een unieke periode die we ongetwijfeld niet meer gaan zien.

Natuurlijk zijn er vaker renners tot diep in de veertig (of in het geval van Davide Rebellin zelfs in de vijftig) doorgegaan. Er zijn meer carrières die langer leken te duren dan GTST. Toch staat die van Valverde op zich, omdat hij altijd bleef winnen. Soms een beetje meer, soms een beetje minder, soms met een beetje doping en soms ogenschijnlijk brandschoon... Valverde won voor het eerst in 2003 en won voor het laatst in 2022. Twintig (!) jaar won Valverde, 133 keer in totaal. Het is eigenlijk complete waanzin.

Valverde reed zijn hele leven voor dezelfde ploeg

Toen de toen nog 22-jarige Valverde in 2002 bij Kelme-Costa Blanca begon aan zijn professionele loopbaan, had hijzelf ook niet kunnen bevroeden dat hij er twintig jaar nog steeds tussen zou rijden. Toch werd zijn aanwezigheid net zo gewoon als de ploeg waarvoor hij reed. In 2005 tekende Valverde een contract bij Illes Balears-Caisse d'Epargne, en de rest is geschiedenis. Caisse d'Epargne - met de prachtige rood-zwarte shirts - werd vanaf 2011 Movistar en Valverde voelde nooit de noodzaak om te verkassen.

Niet zo gek, want Valverde werd altijd op handen gedragen bij z'n Spaanse werkgever. Er stonden ieder jaar wel sportief directeuren en ploegbazen op papier, maar Valverde mocht bij Caisse d'Epargne en Movistar doen wat hij wilde. Hij reed de races die hij wilde rijden, hij viel aan als hij wilde aanvallen en dat hield aan tot in zijn laatste jaar. In totaal zal Valverde in z'n hele loopbaan nog geen drie uur op kop hebben gereden voor een ander. Voer voor allerlei discussies, zelfs voor een Netflix-serie, maar misschien ook wel de reden waarom Valverde kon doen wat hij deed.

Indrukwekkend palmares Valverde

Wat deed hij dan precies? Om te beginnen 32 grote rondes, waarvan hij er slechts vijf niet uitreed. Hij reed negen keer podium, met de eindzege in de Vuelta van 2009 natuurlijk als zijn absolute hoogtepunt. Alhoewel, zijn enige podiumplek in de Tour van 2015 vond Valverde ook speciaal, heeft hij altijd gezegd. Nairo Quintana, die dat jaar ploeggenoot was en tweede werd, was er minder blij mee. 'Tijdens de rit naar Alpe d’Huez gingen we van start met een duidelijke strategie. Enkele ploegmaats werkten heel goed mee, anderen niet. Er was een bepaald moment tijdens die rit waarop het voor mij onmogelijk werd om de Tour nog te winnen en dat was door toedoen van een ploegmaat. De renner in kwestie weet waarover het gaat', aldus Quintana in 2020.

Het was één van de vele keren dat de koersstijl van Valverde ter discussie stond. Het was echter ook die koersstijl die ervoor zorgde dat hij zo vaak won. Vier keer was hij de beste in Luik-Bastenaken-Luik, vijf keer in de Waalse Pijl, hij won twee keer de Clasica San Sebastián en werd wereldkampioen in Oostenrijk in 2018. Hij won achttien etappes in de drie grote rondes, ook al reed hij de Giro d'Italia maar twee keer. Hij eindigde op het podium in alle drie de grote rondes en vier keer was hij de nummer één op de WorldTour Ranking van de UCI.

Valverde was altijd en overal goed. Ook als hij niet bij de favorieten hoorde, hobbelde hij altijd mee. Toch was hij op z'n best in eigen land. Wie zijn palmares bekijkt, ziet vooral veel Spaanse vlaggetjes. Won hij buiten de eigen landsgrenzen, dan was het vaak meteen een grote wedstrijd. Dat kon door zijn kwaliteiten ook op alle mogelijke manieren. Valverde kon bergop winnen van de klimmers, hij kon jarenlang punchen als de beste en zelfs een sprintje op het vlakke met een uitgedunde groep was soms voor hem. Richting het einde van z'n loopbaan werd hij steeds lichter en werd hij meer en meer een klimmer met een goed eindschot. In zijn hoogtijdagen was hij echter van alle markten thuis, ook in de tijdritten bijvoorbeeld.

We moeten het even over Valverde en doping hebben

De reden dat niet alle wielerliefhebbers Valverde in hun hart hebben gesloten, is het litteken waar hij sinds 2006 mee rondreed. Het was op 14 mei van dat jaar dat Valverde voor het eerst officieel in één naam werd genoemd met dopingdokter Eufemiano Fuentes. De Spanjaard heeft altijd ontkend, ook al waren er veel (héél veel) renners om hem heen die toegaven doping te hebben gebruikt in die jaren. Bedenk je maar dat bijvoorbeeld Michael Rasmussen bijna de Tour won voor Rabobank in 2007. Het was in die tijd dat Valverde zijn eerste jaren als prof beleefde.

Volgens de criticasters is er bewijs genoeg. DNA van de Spanjaard kwam overeen met bloedzakken, waardoor hij in 2009 verder in het nauw kwam. De Italianen (CONI) schorsten hem als eerste en de UCI nam die schorsing van twee jaar uiteindelijk over. Zo kon Valverde van 1 januari 2010 tot en met 31 december 2011 niet koersen. Zijn uitslagen uit 2010 werden doorgestreept, in januari van 2012 keerde Valverde pas terug in koers met een tweede plaats in het eindklassement van de Tour Down Under. Hij was er meteen weer, getuige een ritzege in de Tour, een tweede plaats in het klassement van de Vuelta en brons bij het WK van dat jaar.

In 2018 gaf Valverde nog steeds niets toe en praatte hij slim om de dopingvragen heen. 'Ik ben nooit positief bevonden bij een dopingcontrole, dus ik hoef me ook niet af te vragen of ik ergens spijt van heb gehad in mijn wielercarrière. Men vond het nodig mij te straffen en aldus geschiedde. Ik heb mijn schorsing uitgezeten en sindsdien telde voor mij nog maar één ding: genieten van het wielrennen', zo klonkt het toen. Geen ontkenning, noch een bekentenis. Vooral trots bij Valverde: 'Ik heb laten zien dat ik na mijn schorsing een nog betere renner ben geworden.'

Valverde kreeg langzaam de gunfactor

Er zijn niet veel renners in hun carrière in geslaagd om na een dopingschorsing nog de sympathie terug te winnen. Alberto Contador deed het ooit, mede omdat het bij hem ging om 0,0000000005 gram van een verboden middel. In Nederland gingen coureurs als Michael Boogerd, Thomas Dekker en Karsten Kroon met hun hoofd toch aardig op het hakblok toen ze bekenden. Misschien is dat wel het geheim, dat Valverde nooit bekend heeft. Dat hij geen officiële smet op zijn naam heeft, tegen beter weten in misschien.

Het zorgde er de laatste jaren voor dat Valverde zelfs de gunfactor kreeg in het peloton. Er werden magazines en podcasts vol gepraat en geschreven over hoe goed hij was, hoeveel hij trainde en hoe bijzonder het was dat een 40-plusser nog kon wedijveren met de jongere generaties. Hij werd op handen gedragen toen Valverde in 2018 de wereldtitel pakte, iedereen leek hem dat te gunnen. Een icoon in Spanje, bij Movistar en over het geheel genomen voor de wielersport. Wat je ook van hem vindt, zo'n eentje als El Imbatido (de onverslaanbare) wordt nooit meer geboren.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: b.vanderploeg@indeleiderstrui.nl)