IDL Retro | De Buffel die zijn eigen knieën vermorzelde en nu gelukkig is als hij Kuss of Van Vleuten tegenkomt

27 oktober 1972, Medellín: de dag dat Santiago Botero het levenslicht zag in de stad waar Pablo Escobar langzaamaan de dienst begon uit te maken. Waar veel jongens en mannen van zijn generatie verstrikt raakten in de karteloorlog, vond Botero een andere passie: fietsen, iets waar hij meer dan een boterham mee zou verdienen. Een IDL Retro-portret.

Botero, die gedurende en na zijn loopbaan als De Buffel uit Medellín door het leven ging, werd op jonge leeftijd tot het fietsen aangezet door papa Alberto. Dat begon met mountainbiken, iets wat je perfect kan doen in de regio in Colombia. Gedurende zijn pubertijd won het fietsen sowieso aan populariteit in het Zuid-Amerikaanse land, waar klimmers als Luis Alberto Herrera (bolletjestrui in 1985 en 1987), Fabio Enrique Parra, José Reynel Montoya en Samuel Cabrera - veelal namens het team Café de Colombia furore maakten in de grote wedstrijden.

'Santiago zag eruit als een robot'

Als Colombiaan uit een goed milieu werd Botero echter ook geacht te studeren. Hij studeerde Business Administration aan de private universiteit Eafit in Medellín, alsook Service Management aan de 'normale' universiteit in diezelfde stad. Talent had hij dus wel, maar dat had hij zeker ook op de fiets. Uiteindelijk werd het talent voor op de weg fietsen ontdekt door Juan Dario Uribe, een sportdokter. Hij liet Botero een test doen waar hij in 2022 nog steeds verbaasd over is.

'Santiago deed dezelfde test als enkele profrenners eerder deden. Zij haalden 600 watt, maar gingen bijna van hun stokje. Santiago zag eruit als een robot op dat punt en voelde niet eens vermoeidheid. Ik realiseerde dat hij een speciaal iemand was. Ik heb duizenden atleten van deze regio gezien, maar niemand had zoveel kracht als Santiago', blikte Uribe daarop terug. Hij stond erop dat Botero naar Europa moest trekken, het beloofde wielercontinent.

Botero groeit stapsgewijs in Europa

Zo gezegd, zo gedaan: vanaf 1997 kwam de Colombiaan uit voor Kelme, aan de zijde van onder meer Fernando Escartín en Roberto Heras. Daar leerde hij de fijne kneepjes van het vak, wat jaar na jaar voor verbetering zorgde. In 1998 werd hij vierde in de Ronde van Romandië en met twee grote rondes (Vuelta 1997, Giro 1998) in de benen werd het jaar voor de eeuwwisseling het seizoen van de definitieve doorbraak. Botero won een rit in Parijs-Nice (door Michael Boogerd te kloppen in een sprint met twee), werd derde in diezelfde koers en reed een constant jaar qua rittenkoersen.

Lees verder onder de foto.

In 2000 leerde het grote publiek hem definitief kennen. Botero mocht dat jaar namens Kelme voor het eerst aantreden in de Tour de France, waar hij in de tweede week één van de smaakmakers was. In de elfde etappe naar Revel werd hij in een sprint met twee geklopt door Erik Dekker, om een dag later achter Pantani, Armstrong, Beloki en Ullrich vijfde te worden op de Mont Ventoux. In etappe veertien was het dan eindelijk wel raak: Botero won een 250 kilometer lange Alpenrit na een fameuze solo en greep daar direct de bolletjestrui, om die niet meer af te staan richting Parijs. Op die manier werd hij de natuurlijke opvolger van Herrera, met ook nog eens een zevende plek in het eindklassement.

Genoeg redenen voor Kelme om hem voor de Tour van 2001 als dé kopman naar voren te schuiven. Met een achtste plek had dat een degelijk resultaat, maar echt doorpakken kon de Colombiaan niet. Wel hij ontwikkelde hij zich dat seizoen tot tijdrijder op het hoogste niveau, met twee etappezeges in lange Vuelta-tijdritten en een bronzen plak op het WK in Lissabon tot gevolg. Op die manier legde hij meten de basis voor 2002, wat zijn beste jaar ooit zou worden.

Botero stampt knieën kapot met monsterverzet en raakt betrokken bij dopingschandaal

Die Tour begon vrij tam, maar na een zege in de 52 kilometer lange tijdrit op dag negen steeg Botero van plek dertig naar vijf. Na een jour sans op de Mont Ventoux, Botero verloor vijftien minuten, sloeg hij de dag nadien terug richting Les deux Alpes. Met een fameuze solo reed hij zich á la Floyd Landis terug het klassement in, om de dagen nadien nog wat plaatjes te winnen en uiteindelijk als vierde te eindigen in Parijs. Na een nieuwe ritzege in de Vuelta greep Botero ook nog de regenboogtrui in het Belgische Zolder, waar hij iedereen afhield op het veertig kilometer lange tijdritparcours. Met zijn kenmerkende grote verzet uiteraard, waarmee hij zijn knieën flink wat leed aandeed. Met enkele operaties gedurende zijn loopbaan tot gevolg.

Lees verder onder de foto.

Al deze resultaten waren genoeg voor het Duitse Team Telekom om hem een dik contract aan te bieden, maar 2003 en 2004 werden - naar eigen zeggen door maatregelen zeer slechte jaren voor Botero. Hij behaalde geen enkele zege namens de Duitse ploeg, waarop hij onderdak vond bij Team Phonak. Voor dat team herpakte hij zich in 2005 met het winnen van de Ronde van Romandië en twee ritten in de Dauphiné, om vervolgens weer door het ijs te zakken in de Tour. Het jaar nadien raakte hij betrokken bij Operacíón Puerto, waarop de Zwitserse ploeg hem liet zakken. Het was misschien een red flag, want later werd de Tourzege van Floyd Landis (van diezelfde ploeg) in 2006 het team ontnomen.

De Colombiaanse wielerbond wilde zijn grote ster echter niet kwijt en sprak hem vrij, maar de grote Europese teams wilden hun handen niet meer branden aan Botero. Via een continentale Colombiaanse ploeg kwam hij in 2008 bij Rock Racing terecht, een speelbalploeg van een Amerikaanse miljonair. Namens dat team kende hij een plotselinge opleving op de Olympische Spelen van Peking, waar hij plots als zesde eindigde. Het bleek - op enkele Zuid-Amerikaanse zeges na - zijn laatste échte stuiptrekking en in 2010 beëindigde hij zijn loopbaan na een infectieziekte.

Lees verder onder de foto.

Botero geniet van ontmoetingen met Kuss en Van Vleuten

Momenteel werkt Botero - die is uitgeroepen tot één van de grootste Colombiaanse sporters aller tijden - als bedrijfsadministrateur, al werkt hij namens het fietsenmerk Focus ook nog de nodige fietsritten af in de regio Medellín. Juist in die streek strijken de laatste jaren steeds meer WorldTour-profs neer. Zo maakt Annemiek van Vleuten er geen geheim van dat ze het heerlijk fietsen vindt daar.

Tijdens zijn ritjes komt Botero dan ook nog wel eens profs tegen, waarover hij zelf mooie anekdotes deelt. 'Raad eens wie ik ontmoette op de hoek van mijn huis?', deelde hij na een ontmoeting met Sepp Kuss vorig jaar. 'Ik zag plots een Jumbo-Visma-renner voorbijkomen. Ik draaide me om en zette een heuse achtervolging in. Ik haalde hem in en was als een kind zo blij toen ik één van mijn favoriete figuren uit de sport tegenkwam. Zo gelukkig, omdat ik ze zo blijf bewonderen. Ik vroeg hem dan ook om samen een foto te maken.'

'Ik pakte mijn mobiel, maar was in de war... Ik ben natuurlijk geen Instagrammer van beroep, dus kon de app niet vinden. Daar werd ik verdrietig van, tot ik eindelijk de app vond en een foto kon schieten met Sepp', aldus een dolgelukkige Botero. 'Dit is een herinnering voor het nageslacht, één van de beste klimmers van het moment. Trots en blij ging ik verder omdat Colombia een paradijs blijkt voor renners, nadat ik vorige week ook Annemiek van Vleuten, de beste renster ter wereld, tegenkwam.' Of de knieën van De Buffel het anno 2022 nog houden op de fiets, weten we niet...

Tom van der Salm (Twitter: @TomvanderSalm) | e-mail: t.vandersalm@indeleiderstrui.nl)