Vincenzo Nibali: Pas als hij er straks niet meer is, zullen mensen hem missen (behalve Kruijswijk dan)

In de tijd dat je nog geen 6,6 watt per kilogram nodig had om de besten te volgen, was het wielrennen soms niet altijd even leuk. Hebben we vandaag de dag zo'n tien renners die met alle liefde op tachtig kilometer van de meet aanvallen, tien jaar geleden waren dat er hoogstens twee of drie. In de persoon van Vincenzo Nibali nam er na dit seizoen één van hen afscheid, omdat renners met zijn mindset niet fietsen om plek vier en vijf...

Het is nog niet eens zo heel lang geleden dat Nibali met de besten meedeed. In het debuutjaar van Tadej Pogacar was de Haai van Messina in de Giro d'Italia stiekem de beste renner in koers. Hij domineerde, viel aan, durfde te pokeren en gaf na afloop toe dat hij zijn ogen te veel gericht had op de verkeerde. Primoz Roglic leek de gevaarlijkste klant voor het roze, maar omdat Nibali en de Sloveen elkaar het licht uit de ogen keken, profiteerde Richard Carapaz. Nibali werd tweede.

Indrukwekkend palmares Nibali in grote rondes

Een uniek moment van een verkeerde inschatting van Nibali, die in zijn carrière juist zo vaak de juiste beslissingen nam. Toen hij in 2007 als jong broekie doorbrak bij Liquigas, had je altijd al het idee dat hij meer kon dan hij deed. Nibali liep toen nog in de maat, in dienst van onder meer Ivan Basso en Roman Kreuziger. Hij sleurde op kop, in de Giro van 2007 en de Tour van 2008, maar reed zelf al top twintig. Het was al in 2009 (Nibali was toen 25, heel jong voor die tijd) dat de Italiaan zijn kopmannen overvleugelde en met een zesde plaats in de Tour aantoonde wat hij in zijn mars had. De wisseling van de wacht was daar.

Vanaf 2010 was kopman Nibali geboren en er was geen weg meer terug. Hij reed in de Giro naar een derde plaats (terwijl ploeggenoot Basso de ronde won) en later in het jaar was het in de Vuelta raak. Wat volgde was een grote ronde-carrière die met recht uiterst succesvol mag worden genoemd. Nibali reed in totaal 27 grote rondes, waarvan hij er vier won: de Vuelta in 2010 dus, de Giro's in 2013 en 2016 (waarover later meer) en de Tour in 2014. Inclusief die vier eindzeges eindigde hij elf keer op het podium en zeventien keer in de top tien.

Indrukwekkende cijfers, een bewijs van de motor die Nibali erin had liggen. De Italiaan, wat betreft motoren sowieso al een liefhebber van snelle auto's, was altijd op z'n best in de derde week. Hij was altijd voorstander van zware rondes, met veel ritten boven de 200 kilometer en lekker veel bergen. Hij kon altijd een gedegen tijdrit overleggen en kon geweldig sturen. Hij lag zelden op de grond in zijn carrière, wat je gezien de duur van zijn loopbaan niet aan louter geluk kan toeschrijven. Nibali wist altijd precies wat hij deed.

Pijnpunten Nibali: Crashes in Rio en op de Alpe d'Huez, diskwalificatie in de Vuelta

Slechts drie keer reed hij een grote ronde niet uit, statistieken waar mannen zoals Roglic, Domenico Pozzovivo en Thibaut Pinot alleen maar van kunnen dromen. In de Tour van 2018 was hij op weg naar misschien wel weer een podiumplaats, totdat hij op de Alpe d'Huez door een fan met een camera naar de grond werd gesmeten. Hij brak een wervel in zijn rug, ook al reed hij de etappe nog wel uit. In 2021 stapte hij vervroegd uit om zich voor te bereiden op de Olympische Spelen in Tokio.

En dan was er nog de Vuelta van 2015, waarin Nibali na een val de opdracht kreeg van z'n Astana-ploegleider om toch maar even de spiegel vast te houden, in de jacht op de voorste groep. Het zorgde voor hilarische beelden en een diskwalificatie. 'Tijdens de achtervolging verloor ik mijn bidons. Ik kreeg vervolgens nieuwe bidons van Shefer, maar hij trok mij zo hard naar voren dat ik bijna in een ravijn belandde. Shefer kwam in de avond op mijn kamer om zijn excuses aan te bieden', zei Nibali er in 2020 over.

Vallen deed hij verder dus weinig, in ieder geval niet zwaar. Behalve op die ene dag in Rio, de dag waarop Nibali in 2016 op weg leek naar de Olympische titel. Hij reed op een loodzwaar parcours voorop met de Colombiaan Sergio Henao en de pool Rafal Majka. Door een stuurfout van Henao viel Nibali hard over de Colombiaan heen in een afdaling, terwijl Majka de dans ontsprong. Nibali brak zijn sleutelbeen op twee plekken, op de dag die hij (zou je het hem nu vragen) als één van zijn zwaarste momenten in zijn carrière zal omschrijven.

Altijd aanvallen en keihard afdalen

Nibali bleef in zijn carrière dus vooral wél op zijn fiets zitten, iets wat sowieso al een voorwaarde is om overal te presteren. De stijl van de Italiaan was altijd op het randje, fysiek en mentaal. In het hoofd speelde hij met zijn rivalen, door ze in interviews soms wat onder druk te zetten, door aan te vallen als er eentje langs de kant stond met een lekke band of door te pokeren zoals tegen Roglic. Nibali durfde te verliezen en won daardoor best vaak. Hij viel met alle liefde aan van ver, bedacht tactieken met zijn ploegen en had bovendien de kwaliteiten om op alle gebieden iets te doen.

Bergop hoorde Nibali jarenlang tot de besten, maar hij maakte ook vaak bergaf het verschil. Hoe Nibali naar beneden reed, dat was van een andere orde. Hij kon daardoor ook in eendagskoersen scoren. Denk aan de bizarre afzink in de Ronde van Lombardije in 2015, de gewaagde weg naar beneden in Milaan-Sanremo 2018 en de vele keren dat hij in een grote ronde de boel op scherp zette in een afdaling. Steven Kruijswijk en Remco Evenepoel kunnen er over meepraten. Zij probeeren in de Giro van 2016 en Lombardije 2020 het wiel te houden van Nibali, maar overspeelden hun hand. De één belandde in een sneeuwmuur en verloor het roze, de ander viel in een ravijn... Het geeft nog maar eens extra aan hoe ver Nibali ging als het naar beneden ging.

Maar daarmee is het krachtenarsenaal van de Italiaanse wielerlegende nog niet voldoende eer aan gedaan. In de Tour van 2014 kwam het totaalpakket tot uiting met één van de meest dominante eindzeges van deze eeuw. Nibali vloog in de tweede etappe op het vlakke weg uit het peloton, won solo en pakte het geel. In de eerste week pakte hij minuten op zijn concurrenten door over de kasseien van Roubaix te denderen en hij voegde er in het hooggebergte nog drie dominante etappezeges aan toe. 'De Tourzege in 2014 was mijn grootste overwinning. Sommige mensen zeggen dat ik toen alleen maar won omdat Chris Froome en Alberto Contador door crashes uitvielen, maar ik denk dat ik toen in geweldige vorm was en de Tour verdiende te winnen', zo zei Nibali begin oktober nog.

Nieuwe generatie ging te hard voor Nibali

De hoogtijdagen van Nibali duurden lang, heel lang. Eigenlijk was hij van 2010 tot en met 2019 altijd en overal op de afspraak. Dat is ook te zien aan zijn palmares. Eigenlijk ontbreekt alleen een wereldtitel, verder won hij grote rondes, etappes in alle grote rondes, rittenkoersen van een week en drie Monumenten. Nibali koos zijn momenten uit en was dan eigenlijk altijd in vorm. Heel misschien had hij ook in 2020 nog wel een rol van betekenis kunnen spelen, ware het niet dat corona toen de wereld beheerste.

De ervaren rot stond in 2020 en 2021 onder contract bij Trek-Segafredo, maar speelde geen rol van betekenis meer. Volgens Nibali was hij beter dan ooit (getuige zijn vermogens), maar kwam de jongere generatie renners simpelweg beter uit de startblokken. Eigenlijk zagen we alle 30-plussers struggelen in 2020 en een groot gedeelte van 2021. De explosieve mannen hadden de overhand en namen de wielersport langzaam maar zeker over. Die trend zette zich door in 2022, mede ingegeven door nog een hele sloot aan toptalenten.

Nibali zal het van een afstandje hebben aangezien. Hij reed in de Giro van dit jaar naar plek vier, met waardes waarmee hij drie jaar eerder ongetwijfeld nog podium had gereden. Hij probeerde met alle macht nog iets te maken van zijn laatste jaar bij oude liefde Astana. Nibali viel in iedere koers naar hartenlust aan, maar hij kwam simpelweg te kort. En voor iemand die zo lang heeft meegedaan voor de ereplaatsen en zoveel heeft gewonnen, is het plezier er dan wel af.

Het besluit om te stoppen kwam al snel dit jaar en hij kwam er - in tegenstelling tot veel anderen - nooit meer op terug. Nibali gaat bij de nieuwe wielerploeg Q36.5 Pro Cycling aan het werk als adviseur en reken maar dat hij ook daar strijdbaar en volhardend zal zijn, net zoals hij veertien jaar op WorldTour-niveau is geweest. Een geweldenaar, die de mensen pas zullen missen als hij er straks niet meer. Behalve Kruijswijk dan... Grazie, Vincenzo!

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: b.vanderploeg@indeleiderstrui.nl)