IDL Retro | 37 minuten langzamer dan zijn concurrent en toch de eerste Giro winnen: Luigi Ganna deed het

Anno 2022 is Filippo Ganna hét gezicht van het wielrennen in Italië, maar daarmee is hij niet de eerste Ganna die de harten van de Italiaanse tifosi weet te stelen. Meer dan honderd jaar geleden was er namelijk al Luigi Ganna, tot zover we weten geen verre familie van Filippo maar wel centraal in deze IDL Retro.

Die Ganna zal voor altijd de boeken ingaan als winnaar van de eerste Giro d'Italia in 1909, maar kwam eigenlijk per toeval uit op de fiets. Luigi werkte namelijk als metselaar in Milaan, terwijl hij zelf geboren is en afkomstig was uit Induno Olona. Elke dag maakte hij de tocht naar de grote stad, waardoor hij goed was voor meer dan honderd kilometer fietsen. Via Varese en Saronno kwam hij dan uit bij Milaan, om 's middags doodleuk de tocht naar huis te maken op de fiets.

Op diezelfde fiets besloot Luigi op een gegeven moment dan ook maar mee te gaan doen aan wat wedstrijdjes voor amateurs, wat hem goed afging. Zodoende besloot de jongeling zijn kortstondige loopbaan als metselaar op te geven en voor het fietsen te gaan. Met succes, daar hij in de eerste editie van de Ronde van Lombardije als derde eindigde. Op veertig minuten van winnaar Giovanni Gerbi, dat dan weer wel.

37 minuten langzamer dan Rossignoli, maar toch won Ganna de Giro

In 1906 won hij met de Coppa Val d'Olona zijn eerste grote wedstrijd, terwijl hij eigenlijk in alle grote wedstrijden meedeed om de prijzen. Zodoende was hij in 1907 ook één van de 93 deelnemers aan de vijfde Tour de France, waar hij na twee derde plekken in ritten opgaf in de zesde rit. Ook won hij Milaan-Turijn, om een jaar later het Werelduurrecord te bemachtigen. Volgens sommige berichten overigens, want andere bronnen beweren weer dat het in die tijd in handen was van de Fransman Marcel Berthet.

Enfin, in 1908 wist Ganna ook voor de eerste maal de Tour uit te rijden en wel op een vijfde plek. Eén jaar later was dus de eerste Giro d'Italia, verdeeld over acht riten met een totale afstand van 2400 kilometer. Goed voor een gemiddelde van 300 kilometer per rit, waardoor de renners in de nacht moesten starten en ook flink wat extra rustdagen kregen. Ganna trok er als winnaar van Milaan-Sanremo heen.

In 1909 was het echter niet zo dat de Giro op tijd gereden werd, maar op punten. Het was dus zaak om zo dicht mogelijk in de daguitslag te eindigen en niet zozeer om je concurrenten op achterstand te rijden, waar Ganna gretig gebruik van maakte. Hij eindigde dag na dag bij de besten en won de Giro zo met overgave, ondanks dat hij er 37 minuten langer over deed dan concurrent Giovanni Rossignoli.

Ganna bouwt met Giro-prijzengeld aan (motor)fietsimperium

Op die manier werd de Italiaanse Maurice Garin - winnaar van de eerste Ronde van Frankrijk - een legende en kon hij met het prijzengeld een mooi leven opstarten. Eén jaar later werd hij nog eens derde in de Giro, maar ondertussen was de Koning van het Slijk - een bijnaam die hij kreeg doordat hij in alle weersomstandigheden overweg kon - al een fietsenfabriek begonnen met personeel. Met het starten van de Eerste Wereldoorlog in 1914 eindigde ook de loopbaan van Ganna, al was bij hem ook een zware crash daar debet aan.

In 1951 begon Ganna met zijn (motor)fietsenmerk een ploeg te sponsoren, met Fiorenzo Magni als kopman. Om de cirkel compleet te maken won hij op dat rijwiel ook de Ronde van Italië, maar na enkele jaren stopte de sponsoring ook weer. Uiteindelijk overleed Luigi Ganna op 2 oktober 1957 in Varese plotseling, terwijl hij op die leeftijd nog altijd het gezicht was van het merk Ganna, dat enkele jaren later weer stopte met het produceren van motoren. Anno 2022 is de wielerbaan van Varese nog altijd vernoemd naar Luigi Ganna.

Vier jaar na de dood van Luigi zag Marco Ganna het levenslicht in Varese, die zijn sterke benen inzette op de kano op het Meer van Varese en Laggio Maggiore. Op die manier haalde hij zelfs de Olympische Spelen van 1984 en verwekte hij zoon Filippo, die we hedendaags allemaal kennen van zijn kwaliteiten op de fiets. Een directe link met Luigi is er uiteindelijk niet, maar op deze manier is de cirkel wat betreft de achternaam rond.

Tom van der Salm (Twitter: @TomvanderSalm) | e-mail: t.vandersalm@indeleiderstrui.nl)